Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kazakistan’ın Aktau kenti yakınlarında düşen Azerbaycan Hava Yolları’na (AZAL) ait yolcu uçağıyla ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Aliyev, uçağın Rus hava sahasında dışarıdan darbe aldığını ve radyoelektronik araçlarla kontrol edilemez hale geldiğini belirterek, “Rusya, Azerbaycan devletine ve yaralanan yolculara tazminat ödemelidir” dedi.

Kazaya İlişkin İlk Açıklamalar

25 Aralık 2024 tarihinde Bakü-Grozni seferini yapan Embraer 190 tipi AZAL yolcu uçağı, Kazakistan’ın Aktau kenti yakınlarında düşmüştü. Kazada 38 kişi hayatını kaybederken, 29 kişi kurtulmuştu. Olayın ardından, uçağın fiziksel ve teknik dış müdahale sonucu düştüğü AZAL tarafından açıklanmıştı.

Azerbaycan yetkilileri, uçağın Rus “Pantsir-S” hava savunma sistemi tarafından vurulduğuna dair iddiaları doğrulamıştı. Olayın ardından Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, İlham Aliyev’i arayarak “trajik olayın Rus hava sahasında yaşanması nedeniyle” özür dilemişti.

Aliyev’den Sert Tepki

Aliyev, olayla ilgili yaptığı açıklamada, uçağın Rus hava sahasında dışarıdan darbe aldığını ve kontrol edilemez hale geldiğini ifade ederek şunları söyledi:
“Dostumuz olan bir ülkenin, uçağımıza ateş açması kimsenin aklına gelmezdi. Ancak maalesef Rusya’dan konuyu örtbas etmeye yönelik varsayımlar duyduk. Önce kuş çarpması, ardından gaz tüpü patlaması gibi açıklamalar yapıldı. Bu, olayın üzerinin örtülmeye çalışıldığını açıkça gösteriyordu.”

Rusya’ya Talepler

Aliyev, Rusya’dan şu talepleri sıraladı:

1. Resmi Özür: Putin tarafından iletilen özrün memnuniyetle karşılandığını belirtti.
2. Sorumluluğun Kabul Edilmesi: Olayın arkasındaki suçluların tespit edilmesi ve cezalandırılması gerektiğini vurguladı.
3. Tazminat Ödenmesi: Azerbaycan devletine ve kazada yaralanan yolculara maddi tazminat ödenmesi gerektiğini ifade etti.

Aliyev, “Bu taleplerimiz adil ve uluslararası deneyimlere uygun. Şartlarımızın kısa sürede kabul edileceğine inanıyoruz” dedi.

Bağımsız Araştırma Talebi

Azerbaycan, kazanın araştırılması için Rusya’nın önerdiği Bağımsız Devletler Topluluğu Devletlerarası Havacılık Komitesi tarafından yapılacak incelemeyi reddetti. Aliyev, bu kurumun Rus yetkililerden oluştuğunu ve tarafsız bir değerlendirme yapmayacağını belirtti.

Rusya’nın Sorumluluğu Tartışılıyor

AZAL’a ait uçağın düşmesiyle ilgili olarak uluslararası camiada gözler Rusya’nın atacağı adımlara çevrildi. Azerbaycan tarafı, olayın kasıtlı bir terör eylemi olmadığını belirtse de, yaşananların ihmal veya yanlışlık sonucu gerçekleştiğini savunuyor.