MESS sürecindeki anlaşmazlık nedeniyle Birleşik Metal-İş, 14 fabrikada 4 bin 671 üyesiyle greve çıkacak. Sendikanın örgütlü olduğu işyerlerinin kârlılığı salgında yüzde 585 artsa da işçiye önerilen zam yüzde 21.
Rıfat KIRCI
MESS toplu sözleşme süreci 12 Ekim’de başladı. Birleşmiş Metal-İş, Türk-Metal ve Özeçelik-İş sendikaları masaya oturdu. İşveren örgütü MESS’in ücretlere yapılacak ilk zam teklifi yalnızca yüzde 12 oldu. Bunun üzerine anlaşmazlık yaşandı. Birleşmiş Metal-İş Sendikası örgütlü olduğu tüm fabrikalarda eylemlere başladı. Hesaplı çöküşe, alım gücünün değil olmasına, derinleşen yoksulluğu dikkat çekilen eylemlerde metal sektörünün özellikle salgın sürecinde kârlarını katladığı hatırlatıldı. Salgında çarkların döndüğü ve covid-19 nedeniyle iş cinayetlerinin katlandığı buna rağmen işçilerin giderek yoksullaştığının vurgulandı.
Eylemlerin dozu giderek artarken, uyuşmazlığın devam etmesi durumunda greve çıkılacağı duyuruldu. Grev kararının açıklanması üzerine MESS, ikinci teklifini 23 Aralık’ta yaptı ve yalnızca yüzde 5’lik bir artışla yüzde 17’ye çıkardı. Yeni önerge işçilerin öfkelenmesine niçin oldu. Birleşik Metal-İş sendikası örgütlü olduğu bütün fabrikalarda tepki eylemleri yaparken, 14 Ocak’ta Kroman, Totamak, Sarkuysan ve Çimsetaş şirketlerine bağlı 6 fabrikada greve çıkacağını duyurdu.
GREV KARARI GELDİKÇE TEKLİF ARTTI
MESS bunun üzerine 4 Ocak’ta Birleşmiş Metal-İş sendikası ile her yerde görüştü. Yeni önerge yüzde 21 oldu. Bu çoğalma da beceriksiz bulunurken 18 Ocak’ta Anadolu Isuzu, Arpek Arkan Parça Alüminyum, Cengiz Makina, Demisaş Döküm, Stow ve Türk Prysmıan işyerlerine ast 8 fabrikada greve çıkacağını duyurdu. Böyle grev yapılacak fabrika sayısı 18’e yükseldi.
MESS her grev kararının arkasından yeni öneri açıklasa da yaptığı artışlar tatmin edici bulunmadı. Sendika emekçi ücretlerin birincil 6 ay için minimum yüzde 30, sosyal yardımlara ise asgari yüzde 45 zam istek ediyor. Taleplerinin aşağıda hiçbir teklife imza atmayacağını belirten sendika MESS’e uzlaşmacı bir davranış sergilemesi çağrısında bulunuyor.
MESS’e üye olan ve Birleşmiş Metal-İş Sendikası’nın örgütlü olduğu bununla beraber İstanbul Borsası’nda işlem görebilen işyerlerinin kârlılığı da arttı. Bu işyerlerinin 2021’nin ilk çeyreğinde elde ettiği kârlar bir önceki yılın benzer dönemine kadar yüzde 585 arttı. Kârlılık oranları demir çelikte yüzde bin 158.6, otomotivde yüzde 173.5 Otomotiv yan sanayinde yüzde 173.8 oranında arttı.
İŞ CİNAYETLERİ 1 YILDA YÜZDE 51 ARTTI
2020 yılında metal işkolunda en az 106 emekçi iş cinayetinde yaşamını yitirdi. 2019 yılında metal sektöründe iş cinayetinde yaşamını yitiren emekçi sayısı asgari 70’di. Salgın döneminde metal sektöründe iş cinayeti sebebiyle ölümler yüzde asgari yüzde 51 arttı.
METAL İŞVERENİ SALGINDA SERVETİNİ KATLADI
Sarkuysan’ın Kocaeli Gebze ve Darıca bölgesinde 2 fabrikası bulunuyor. Fabrikalarda elektrolitik bakır ve mamulleri, bakır boru , bakır lama ve emaye bobin teli üretimi yapılıyor. Takvim üretim ortalama 220 bin ton. Günde ise ortalama 603 ton üretim yapılıyor. Sarkuysan 2021 yılının ilk 9 ayında 9 milyar 384 milyon lira hasılat elde etti. Sarkusan’ın hasılatı 2019 yılının toplamında 5 milyar 780 milyon liraydı.
Kroman Türkiye’nin en büyük birincil 50 şirketi içerisinde yer alıyor. Demir, çelik ve boru üretimi yapıyor. Takvim üretimi sıradan 2 milyon ton. Kroman 2020 yılında 4 milyar 888 milyon liralık net satış geliri elde etti.
Çimsataş dövme ve çelik döküm üretimi yapıyor. Ayrıca meslek makinaları, otomotiv, tarım ve demiryolu sektörlerinde de tedarikçi durumunda. Dökümhane tesislerinde yıllık üretim tesisleri 13 bin ton.
Türk Prysmıan enerji ve telekomünikasyon kabloları üretiyor. 2021 yılının ilk 6 ayında net dönem kârı 17 milyon 704 bin lira.
Demisaş fren emniyet parçaları, ağır vasıta fren parçaları, buzdolabı kompresörü, otomotiv parçaları üretimi yapıyor. Takvim döküm kapasitesi 80 bin tonun üstünde. Şirketin 2021 yılının birincil 9 ayında hasılatı 457 milyon 102 bin lira oldu. 2019 yılının tamamında ise 378 bin 799 bin liralık hasılat elde etti.
Greve kararı alınan fabrikalardaki sendikalı sayısı ise şöyle:
14 Ocak
►Sarkuysan: 525
►Kroman: 665
►Çimsetaş: 646
►Totomak: 327
18 Ocak
►Türk Prysmıan: 439
►Stow: 146
►Arpek: 101
►Cengiz Makina: 679
►Demisaş: 534
►Anadolu İsuzu: 609
•14 Ocak’ta greve çıkacak emekçi sayısı: 2163
•18 Ocak’ta greve çıkacak emekçi sayısı: 2508
•Greve çıkacak toplam işçi sayısı: 4671