Troçkistler, sosyalistler, sosyal demokratlar, Yeşiller… Fransa’da birincil turu 10 Nisan’da yapılacak cumhurbaşkanlığı seçiminde soldan böylece çok ad de yarışacak. Karşılıklı adayda buluşamayan sol büyük bir yenilgiyle karşı karşıya. Solun ortaklaşmaması sağa yaradı.
Prof. Dr. Ali ARAYICI/Paris
Fransa’da salgınla birlikte büyük idareli kriz, sosyal ve toplumsal sorunlar yaşanıyor. Göçmen, yabancı düşmanlığı alabildiğine yükseliyor. İşte bu koşullarda 10-24 Nisan tarihlerinde Cumhurbaşkanlığı seçimine gidilecek. Ülkenin içinde bulunduğu bu olumsuz durumu fırsata çevirmesi gereken sol, tam bir çıkmazın içinde, parçalanmış durumda. Sağın sağla yarışacağı seçimde sol olabildiğince ayrılmış olarak, çok sayıda adayla seçime katılacak. Aralık ayında Sosyalist Parti’nin adayı Anne Hidalgo’nun sol karşılıklı namzet için ön tercih fikri başarılı olamadı. Eski Sosyalist Parti hükümeti döneminin bakanlarından Christiane Taubira’nın da ortaya çıkmasıyla görüldü oysa sol, elindeki tüm fırsatları kaçırmış oldu. Bu demektir ancak daha başlangıçta umudunu yitirmiş ve kazanma şansını kaybetmiş olarak seçime katılacak.
Yarışa Sokmak için böylece çok kriterin yanında asgari 30 öbür denizaşırı bölüm ya da topluluktan seçilen 500 yetkilinin desteğini edinmek gerekli. Bu yetkililer, milletvekilleri, belediye başkanı veya belediye meclisi üyeleridir. Sol adayların yanında sağdan da fazla sayıda aday var. Mevcut Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, demin adaylığını açıklamadı. CheckNews ajansına tarafından 32’si erkek,13’ü bayan toplam 45 namzet var. Fakat bu sayıda büyüme veya eksilme olabilir. Adaylık için son tarih ise 4 Mart Cuma.
SOSYAL DEMOKRATLAR
Anne Hidalgo: İlk tur öncesinde, Sosyalist Parti (SP) içinde “bir başka dünya mümkündür” hareketinin lideri Arnaud Montebourg adaylığını geri çekti. 2014’cilt beri Paris Belediye Başkanı olan SP’li Hidalgo, 8 Ocak’ta birçok sol adayın herhangi bir ön seçime katılma fikrini reddetmeleri karşısında başının çaresine görmek zorunda kaldı.
Christiane Taubira: Eski Cumhurbaşkanı François Hollande’ın Adalet Bakanı olan Christiane Taubira solu birleştirmek için namzet olduğunu söyledi. Taubira’nın anketlerde ikinci tura kalma şansı değil gibi. Adaylığının soldaki diğer adaylar kadar da o kadar iyi karşılandığı söylenemez. İlk turda yüzde 4-5 civarında oy alabilir.
SOL-SOSYALİSTLER
Jean-Luc Mélenchon: Sol adaylar aralarında ilk turda en fazla oy alması beklenen isim Boyun Eğmeyenler’in lideri Mélenchon üçüncü defa yarışıyor. 2012’de Komünist Partisi’nin desteklediği Sol Cephe adayı olarak, ilk turda yüzde 11,1 oy aldı. Boyun Eğmeyenler hareketini kurduktan daha sonra 2017’de birincil turda oyların yüzde 19,58’ni aldı. Ancak ikinci tura kalamadı.
Georges Kuzmanovic: Mélenchon’un 2017’deki adaylığı döneminde danışmanı olan Kuzmanovic, bir yıl sonradan farklılıkları öne sürerek Mélenchon ile yollarını ayırdı. sonra esas sloganı olan “De Gaulle ve Jaurès ile” kendi partisi Hakim Cumhuriyet’i kurdu.
Pierre Larrouturou: Avrupa Parlamentosu (AP) üyesi Pierre Larrouturou, 2013’te Yeni Anlaşma hareketini kurdu. Ocak başında ilk turda, solda birleşme ve seçime tek bir adayla katılmayı talep etmek için 7 günlük özlem grevine başladı. Ama, başarılı olamadı.
KOMÜNİSTLER
Komünist Partisi’ne yakın dört aday seçiminin ilk turuna katılıyor.
Fabien Roussel: Komünist adaylar aralarında en favorisi Komünist Partisi Genel Sekreteri Fabien Roussel. Bu, onun birincil adaylık girişimi. Partinin Kuzey Milletvekili de olan Roussel, “ezilenden ve emekten” yandan bir programla halkın karşısına çıkmak istiyor.
Fadi Kassem: Komünist Rönesans Kutbu’nun Genel Sekreteri Kassem de “kırmızı ve üç renkli bir alternatif” başlığıyla kampanya yürütüyor. “Tam milli egemenliği yeniden gerçekleştirmek” istiyor.
Serge Tinland: Etkisiz isimlerden Tinland, “İktidarın halka geri dönmesini” ve “toplumsal ve dayanışma ekonomisine dayalı iştirakçi bir demokrasi” istiyor.
Luc Laforets: Bilgisayar mühendisi Laforets, Cumhurbaşkanı seçilmesi halinde “barbarlıktan kaçmak ve daha iyi bir gelecek açtırmak için demokrasiyi her tarafta yönlendirmeyi” muhtemel kılacak olan “Bir Perspektif – Altıncı Cumhuriyet” girişiminin kurucusu edinmek istiyor.
TROÇKİSTLER
Troçkist hareketin kuvvetli olduğu Fransa’da üç aday birincil tura katılıyor.
Nathalie Arthaud: Üç Troçkist ad arasındaki aday arasında en göze batanı, “emekten yanlamasına olduğunu ve emekçi sınıfını temsilcilik ettiğini” söyleyen Arthaud’dur. İşçi Gücü Partisi’nin Idare Heyeti’nda ve de partinin sözcüsü. 2012 ve 2017’deki seçimlerde de namzet oldu. Yüzde 1-2 oranında oy bekliyor.
Philippe Poutou: Ford fabrikasının eski işçisi, Genel İşçi Sendikaları Konfederasyonu ve Belediye Meclisi Üyesi Poutou Yeni Anti-Kapitalist Parti’nin Cumhurbaşkanı adayı. Seçime üçüncü katılışı. 2012’de yüzde 1.15, 2017’de yüzde 1.09 oy aldı.
Anasse Kazib: Paris’te demiryolu işçisi, SUD-Rail sendikacısı. Daimi Devrim Hareketi tarafından destekleniyor. şimdi, ciddiye alınması gereken küçük adaylardan biri. “İşçiler, gençler ve halk müziği için devrimci bir program” öneriyor.
YEŞİLLER
Yannick Jadot: Yeşiller Partisi’nin en favori adayı olarak ön plana çıkıyor. 1999’dan beri Europe-Ecologie üyesi. Jean-Marc Governatori karşı ön seçimi kazandı. Son seçimde Sosyalist Parti’nin adayı Benoît Hamon lehine çekilmişti. Bu seçimde ardına kadar gitmeyi planlıyor.
Jean-Marc Governatori: Nice kentinde belediye meclis üyesi, Bağımsız Ekolojist Birliği’nin ulusal sekreteri, Cap-Ecologie’nin başkanı olan Governatori kısa vakit önce yapılan Yeşiller ön seçiminde Jadot’a aleyhinde yenilmesine karşın namzet olmayı sürdürüyor.
Antoine Waechter: Yeşiller Partisi’nin eski lideri ve 1988’deki Cumhurbaşkanlığı seçiminde namzet olan Waechter da adaylığını açıklayanlar aralarında. Egemen Ekolojik Hareket’ini yönetiyor.
Anna Agueb-Porterie: Kamuoyunda eksik tanıdık Vatandaşlar Birliği Derneği’nden çevre aktivisti 24 yaşındaki Anna Agueb-Porterie ve 1980’den beri aktivist olan Clément Wittmann, “bu kaba dünyayı terk etmek için birkaç önlemle” ikinci kere namzet oluyor. Gilles Lazzarini, bir çevre aktivisti. “Yeni Fransa’yı kurmak”, Uzlaştırma ve Gezegenin Korunması için Siyasi Parti’yi kurmaya karar verdi.
Kamuoyu anketlerine kadar Mélenchon (%9), Jadot (%6), Taubira (%5) ve Hidalgo (%2) gibi oy oranlarına sahip.
MERKEZ SAĞ VE FAŞİST ADAYLAR
RESMEN adaylığını hâlâ açıklamayan Cumhuriyet Yürüyüşü lideri mevcut Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron anketlerde yüzde 24 ile önde görünüyor. Ardındaki Cumhuriyetçiler Partisi adayı Valérie Pécresse yüzde 18 ile ikinci sırada yer alıyor. Ulusal Birleşme Cephesi lideri Marine Le Pen yüzde 17’lik bir orana sahip. Her Tarafta Fetih’in lideri Éric Zemmour’un oy oranı yüzde 13’lerde. Hristiyan demokrat kimliğiyle öne çıkan, 2012 ve 2017’de de aday olan Fransa Ayağa Kalk Partisi’nin lideri Nicolas Dupont-Aignan’ın şansı bulunmuyor. Fabrice Grimal kendisini son birkaç yıldır kamuoyuna damgasını vuran Sarı Yelekliler’in adayı olarak tanıtıyor. Florian Philippot, 2017’de Vatanseverler Partisi’ni kurmadan önce Milli Birleşme Cephesi’nin başkan yardımcısıydı. Partisiz Antoine Martinez, eski bir Hava Kuvvetleri Generali. Fazla milliyetçi ve ırkçı. Marine Le Pen kadar partiden ihraç edilen Yvan Benedetti de bu cepheden aday olanlardan.