Finlandiya ve İsveç NATO üyeliği arayışına yaklaşıyor

BERLİN (AP) – Finlandiya hükümeti, Pazar günü İsveç’in iktidar partisinin Rusya’nın Ukrayna’daki savaşının ortasında Atlantik ötesi ittifaka katılma planını desteklemesinden saatler önce, NATO üyeliği arama niyetini açıkladıktan sonra “yeni bir çağ” ilan etti.

Rusya uzun süredir NATO’nun sınırlarına yaklaşması konusunda gergin, bu nedenle gelişmeler Moskova’yı daha da kızdıracak. Devlet Başkanı Vladimir Putin Cumartesi günü Finlandiyalı mevkidaşını ilişkilerin “olumsuz etkileneceği” konusunda uyarmıştı.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Pazar günü ittifakın 30 üye ülkesinden üst düzey diplomatların Berlin’de bir araya gelmesinden sonra yaptığı konuşmada, Finlandiya ve İsveç’in katılma sürecinin çok hızlı olabileceğini söyledi. Ayrıca, Rusya’nın askeri ilerlemeleri sekteye uğrarken Ukrayna’nın savaşı kazanabileceğine dair umudunu da dile getirdi.

Finlandiya’da Devlet Başkanı Sauli Niinisto ve Başbakan Sanna Marin, Helsinki’deki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda düzenledikleri ortak basın toplantısında ülkelerinin NATO’ya üyelik başvurusunda bulunacağını duyurdu. Daha önce tarafsız olan İskandinav ülkesi, Rusya ile uzun bir sınırı paylaşıyor.

“Bu tarihi bir gün. Yeni bir dönem başlıyor,” dedi Niinisto.

Finlandiya Parlamentosu’nun kararı önümüzdeki günlerde onaylaması bekleniyor. Resmi üyelik başvurusu daha sonra, büyük olasılıkla önümüzdeki hafta Brüksel’deki NATO karargahına sunulacak.

Yine bağlantısız olan İsveç, iktidardaki Sosyal Demokrat partinin Pazar günü toplanıp trans-Atlantik ittifakına katılmayı desteklemesinin ardından NATO üyeliğine başvurmaya bir adım daha yaklaştı.

İttifaka katılma planı Pazartesi günü İsveç parlamentosunda tartışılacak ve Başbakan Magdalena Andersson’ın Kabinesi o gün daha sonra bir duyuru yapacak.

Andersson, Pazar günü geç saatlerde Stockholm’de düzenlediği basın toplantısında, “200 yıldır devam eden askeri bağlantısızlık politikamız İsveç’e iyi hizmet etti” dedi. “Ama elimizdeki mesele, askeri bağlantısızlığın bize iyi hizmet etmeye devam edip etmeyeceği?”

“Artık Avrupa’da temelden değişen bir güvenlik ortamıyla karşı karşıyayız.”

Bu arada NATO genel sekreteri, Ukrayna için bir zaferin habercisi olabileceğini söylediği Rus aksiliklerini vurgulamaya çalıştı.

Stoltenberg, bir COVID-19 enfeksiyonundan kurtulurken Berlin’deki NATO toplantısına video bağlantısıyla “Rusya’nın Ukrayna’daki savaşı Moskova’nın planladığı gibi gitmiyor” dedi. . Donbas’taki büyük taarruzları durdu. Rusya stratejik hedeflerine ulaşamıyor.”

“Ukrayna bu savaşı kazanabilir” dedi ve NATO’nun ülkeye askeri desteğini artırmaya devam etmesi gerektiğini de sözlerine ekledi.

İsveç de ittifaka katılma yolunda adımlar atarken, Gürcistan’ın hedefi, Moskova’nın komşusunun NATO’nun bir parçası olmasının sonuçlarıyla ilgili korkunç uyarılarına rağmen yeniden tartışılıyor.

Kuzeyli NATO üyesi Norveç, Finlandiya’nın üyelik arama kararını şiddetle memnuniyetle karşıladığını söyledi. Norveç Dışişleri Bakanı Anniken Huitfeldt, Helsinki’nin hareketini İskandinav bölgesinin savunma ve güvenlik politikaları için “dönüm noktası” olarak nitelendirdi.

“Finlandiya’nın NATO’ya üyeliği Finlandiya için iyi olacak, İskandinav bölgesi için iyi ve NATO için iyi olacak. Finlandiya, Norveç’in tam desteğine sahip,” dedi Huitfeldt, Associated Press’e e-postayla gönderilen yorumlarda.

Huitfeldt, Norveç hükümetinin Finlandiya’nın NATO’ya katılımı için “Norveç Parlamentosu tarafından onaylanmasının hızlı bir şekilde onaylanmasını” kolaylaştıracağını söyledi.

“Şimdi NATO’da benzeri görülmemiş bir birlik görüyoruz. Finlandiya’nın üyeliğiyle birlikte askeri ittifakın Kuzey kanadını daha da güçlendireceğiz” dedi.

Stoltenberg, Finlandiya ve İsveç’in üyelik sürecinin hızlandırılabileceğinden emin olduğunu söyledi. Bu arada ittifakın, Rus tehditlerini caydırmak için Baltık bölgesindeki varlığını artıracağını söyledi.

Stoltenberg, “Tüm müttefikler anın tarihi büyüklüğünü anlıyor” dedi.

Bu duygu Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock tarafından da tekrarlandı.

“İsveç ve Finlandiya, siz hazırsanız biz de hazırız” dedi.

Ancak NATO üyesi Türkiye, Ankara’nın terörist olarak gördüğü Kürt militanları desteklediklerini iddia ederek iki ülkenin katılmasıyla ilgili endişelerini dile getirdi.

Kürdistan İşçi Partisi veya PKK, 1984’ten bu yana Türkiye’ye karşı bir ayaklanma başlattı ve çatışmalar on binlerce insanı öldürdü. Türkiye, ABD’nin PKK bağlantılı Suriyeli Kürt militanların İslam Devleti grubuyla savaşmasına verdiği destekten de çileden çıktı.

Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Berlin’de gazetecilere verdiği demeçte, Finlandiya ve İsveç’in de Türkiye’ye “kabul edilemez” olarak nitelendirdiği savunma satışlarına kısıtlamalar getirdiğini söyledi.

Çavuşoğlu, “NATO’nun genişlemesine karşı olduğumuzdan değil, terörü destekleyen ve bize karşı bu tür politikalar izleyen ülkelerin NATO müttefiki olmaması gerektiğine inandığımız için” dedi.

Ancak Stoltenberg, anlayışının Türkiye’nin Finlandiya veya İsveç’i dışarıda tutmayı değil, öncelikle endişelerini ele almayı amaçladığını söyledi.

Türkiye, niyetlerinin üyeliği engellemek olmadığını açıkça ortaya koydu” dedi.

Bununla birlikte, Türkiye’nin şikayetlerini dile getirmesi, Washington ve Brüksel’de diğer NATO üyelerinin de kabul sürecini müttefiklerden taviz vermenin bir yolu olarak kullanabilecekleri ve muhtemelen katılımı zorlaştıracak ve geciktirecekleri yönünde endişelere yol açtı.

Çavuşoğlu ile görüşecek olan ve onu bu hafta New York’ta yapılacak özel bir BM Güvenlik Konseyi toplantısının marjında ​​tekrar görecek olan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, bu endişeler hakkında yorum yapmaktan kaçındı. Ancak tüm NATO üyelerinin Finlandiya ve İsveç’ten gelen teklifleri destekleyeceği konusunda iyimserdi.

Berlin’deki toplantıdan sonra “Uzlaşmaya varacağımızdan çok eminim” dedi.

Berlin toplantısının oturum aralarında Blinken Pazar günü erken saatlerde Ukraynalı mevkidaşı Dmytro Kuleba ile savaşın etkisini ve Ukrayna’nın tahılının uluslararası pazarlara nasıl ulaştırılacağını görüşmek üzere bir araya geldi.

Danimarka dışişleri bakanı Jeppe Kofod, Putin’in itirazlarının ittifakın yeni üyelere izin vermesini engelleyebileceği yönündeki önerileri reddetti.

Kofod, “Artık demokrasinin bir numaralı düşmanının Putin olduğu ve onun temsil ettiği düşüncenin olduğu bir dünya görüyoruz” diyen Kofod, NATO’nun Gürcistan gibi Rusya tarafından “araçlaştırıldığını” söylediği diğer ülkelerin yanında yer alacağını da sözlerine ekledi. .

___

Jari Tanner Helsinki’den bildirdi. Berlin’den Matthew Lee ve İstanbul’dan Zeynep Bilginsoy bu rapora katkıda bulundular.

___

AP’nin savaş haberlerini https://apnews.com/hub/russia-ukraine adresinden takip edin.

PAYLAŞ: